Ulica Kanonicza


Część starego miasta w skład, którego wchodzi ulica Kanonicza była niegdyś oddzielną osadą zwaną Okołem.  Okół stał się miastem po buncie wójta Alberta przypadającym na lata 131- 1312. Już w pierwszej połowie XIV wieku ukształtował urbanistyczny układ południowej części osady, w tym, omawianej, ulicy Kanoniczej.  Przy furcie bocznej powstała łaźnia królewska, położona nad odnogą Rudawy, płynącej dzisiejszą ulicą Podzamcze.

kanonicza

To tutaj, na Okole, pojawiły sie pierwsze domy murowane. Należały do kanoników kapituły katedralnej.  Z reguły powtarzały jeden wzór. Były niewielkie, jednopiętrowe, z jedną izba na każdej kondygnacji.  Pomiędzy nimi znajdowały się zabudowania drewniane. Pod koniec XIV wieku było tu 11 murowanych kamienic, z czego większość stanowiła własność kapitulną. Zaczęły pojawiać się pojedyncze parcele należące do rycerstwa, ale i te z czasem wykupili kanonicy.

Około 1401 roku Okół został włączony w obręb Krakowa. Wówczas pojawiła się najstarsza nazwa ulicy. Platea Canonicorum- określana potocznie jako Kanonicza, Kanoników, Kanonia lub Kanowna. Nazwa utrwaliła się.

Jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w historii ulicy był pożar, jaki wybuchł w tej części miasta w 1455 roku. Zniszczeniu uległo około 100 domów. Jak wspomina Długosz jedynie jego dom oparł się płomieniom. Zaczęto remontować i odbudowywać gotyckie gmachy. Niektóre z początkiem kolejnego stulecia nawiązywały już do włoskiego renesansu. Pierwszym znanym budowniczym był Franciszek Florentczyk wraz ze swoim warsztatem pochodzącym z Włoch, Węgier i Niemiec. To ich działalność przeważyła o formach późnogotyckimi.

Zabudowa zyskała w połowie XVI charakter pałaców miejskich, zbliżając się jednocześnie do zabudowy mieszkalnej duchowieństwa w Europie Środkowej. Okazalsze i bogatsze rezydencje charakteryzowała tendencja do tworzenia wewnętrznych dziedzińców. Najokazalsze realizacja związane były z architektem królewskim, sprowadzonym z Florencji- Bartłomiejem Berreccim. To on rozbudował dom biskupa Samuela Maciejowskiego. W realizacji, za niedościgniony wzór, uważano zamek królewski na Wawelu. Taka tendencja utrzymała się do połowy XVII wieku, kiedy to najazd szwedzki , który wstrzymał rozwój całego miasta, wręcz rozpoczynając jego powolny upadek.

Po utracie niepodległości, w roku 1797, nowe władze zabrały kapitule katedralnej większość domów. Kanonicy byli w posiadaniu tylko ośmiu gmachów. W większości pałaców organizowano instytucje rządowe nowych władz. Taka sytuacja doprowadzała do dewastacji zabudowy. Dopiero po 1866 roku przystąpiono do gruntownej odnowy ulicy i stojących przy niej pałaców, co ponownie nadało jej reprezentacyjny charakter. W roku 1916 Franciszek Klein napisał:

„Jeden z najpiękniejszych widoków jaki daje ulica Kanonicza. Tu bowiem obok całego bogactwa artystycznych detali- jak stylowe fasady domów, portale, obramienia okien, attyki- tworzy się piękny obraz starego miasta, na tle majestatycznego zamku na Wawelu.”

Rozpocznijmy zatem zwiedzanie tej, jednej z najpiękniejszych uliczek starego Krakowa.

1

Dom nr 1. Pałac biskupa Samuela Maciejowskiego. Właściciel był dyplomatą, humanistą, a od 1530 roku kanonikiem kapitulnym,  od 1547 roku- Kanclerzem Wielkim koronnym. Pałac został wzniesiony w latach 1531- 1532 przez warsztat Bartłomieja Berrecciego i był to pierwszy w pełni renesansowy pałac w Krakowie, z arkadową loggią na dziedzińcu, której pozostałości można oglądać do dziś. W wieku XVIII został przebudowany w stylu późnego baroku. Obecną sylwetkę nadał mu, przed 1854 rokiem,  architekt August Plasqude. Gmach był adoptowany na urzędy austriackie po 1796 roku. W 1821 przeniesiony tutaj urząd śledczy Wolnego miasta Krakowa, stąd jego nazwa Inkwizytoriat. Od początku XX wieku mieścił się tutaj „C.K. Sąd krajowy dla Spraw Karnych”, o czym mówi tablica umieszczona nad godłem. Do pałacu prowadzi XVIII wieczny, barokowy, portal. Jest to jedna z trzech zachowanych w Krakowie kompozycji z hermami.

2

Dom nr 2. Pod Aniołkami. Budynek powstał w drugiej połowie XVI wieku z połączenia dwóch średniowiecznych kamienic. Wieńczy go renesansowa attyka typu krenelażowego.

3

Dom nr 3. Bursa Grochowa. Dom został wzniesiony jako siedziba kanonika Macieja i jako jeden z niewielu był własnością kanoniczą do XX wieku. Powstał w poławie XIV wieku, a w kolejnym stuleciu nadano mu kształt renesansowy, wieńcząc attyką. Zachowały się gotycko- renesansowe obramienia okien pochodzące z pierwszej przebudowy. W XVII wieku dobudowano trakt tylni, a w XVIII zmieniono nieco fasadę i ustawiono barokowy portal  z rokokowymi dekoracjami. Ukośnie ustawione w stosunku do liza fasady- pilastry podtrzymują fryz na którym umieszczono herb kapituły krakowskiej (trzy korony) nakryty kardynalskim kapeluszem.

Nazwa budynku pochodzi od jego funkcji. Był to średniowieczny internat dla studentów prawa kanonicznego. Określenie grochowa, odnosi się do zakupu grochu, jakim karmiono zamieszkałych tu żaków pochodzących z uboższych warstw społecznych.

4

Dom nr 4. Kamienica została wzniesiona w XIV wieku przez możnowładców związanych z dworem królewskim. W XV wieku przejęty przez kapitułę i rozbudowany. Nie osiągnął nigdy wielkich rozmiarów z uwagi na niewielką posesję, na której stał. W XVI wieku zamieszkiwali go wikariusze zamkowi. W 1773 roku dom ostał opuszczony i popadł w ruinę. Odnowiono go dopiero kilkanaście lat później. Z tego okresu pochodzi balustradowa attyka z wazonami i figurą orła umieszczoną w centrum. W roku 1796 budynek zajął skarb austriacki, zaś w 1809 rok mieściła się tutaj podprefektura Księstwa Warszawskiego. Około 1913 roku właścicielką domu była Rozalia Bulwowa z Seidenów, córka Nuchema i mieściło się tutaj biuro pisania i powielania na maszynach.

5

Dom nr 5. Dom kapitulny. Budynek powstał około 1417 roku z inicjatywy Jana Długosza, acz z zapisu testamentowego kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Odbudowany, również z inicjatywy kronikarza, po pożarze z 1455 roku. Z tego okresu pochodzą międzyokienne filary z herbami kardynała- dębno. Można je podziwiać dopiero po wejściu funkcjonującej tam restauracji. W połowie XVI stulecia dokonano gruntownej przebudowy, a później w wieku XVIII, kiedy to nadbudowano drugie piętro. Z tego okresu pochodzi portal prowadzący do sieni, na którym umieszczono herb kapituły- Trzy Korony. O 1980 roku mieści się tutaj ośrodek dokumentacyjny „Cricot 2”, czyli awangardowego teatru założonego przez polskich abstrakcjonistów: Tadeusza Kantora i Marie Jaremę. Teatr funkcjonował w latach 1955-1991, początkowo opierając swój repertuar na dziełach Witkacego, a później skupiając się na autorskich kreacjach Kantora

6

Dom nr 6. Dom Rycerski. Kamienica powstała z pierwszej połowie XIV wieku. Należała do Hińczy z Rogowa- podskarbiego koronnego króla Władysława Jagiełły. Możemy tutaj dostrzec gotycką kamieniarkę okienną pochodzącą z XV wieku, zaś wewnątrz malowidła ścienne o charakterze klasycystycznym pochodzące z XVIII wieku. Pod koniec lat 70-tych XX w. – była siedzibą biblioteki Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, kierowanego przez Karola Estreichera jun.; po ponownej restauracji, od roku 1997 – mieści Centrum Badawcze Bibliografii Polskiej Estreicherów i inne jednostki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

7

Dom nr 7. Pod Trzema Koronami. Jest to jeden ze starszych zachowanych domów przy Kanoniczej. Został wzniesiony przez Nawoja z Tęczyna. Śladem po tej średniowiecznej budowli jest niewielkie okienko, w kamiennym obramieniu znajdujące się na parterze fasady. W XVI wieku, około 1523 roku z inicjatywy kanonika Jana Karnkowskiego został gruntownie przebudowany. Z tego okresu pochodzą gotycko- renesansowe obramienia okien pierwszego pietra oraz portal wejściowy, na fryzie którego umieszczono cytat z psalmy17: „Pan wspomożeniem moim i obrońcą moim”. Po roku 1574 nadbudowane drewniane drugie piętro, które zmieniono na murowane dopiero w połowie XVIII wieku. W czasie restauracji przeprowadzonej przez Józefa Hendla w 1907 roku odkryto wiele architektonicznych artefaktów pochodzących ze średniowiecze. Zostały one wmurowane w sieni budynku. Na uwagę zasługują późnogotyckie wrota kute blachą z początku XVI wieku.

8

Dom nr 8. Historycznie istniała tutaj gotycka kamienica. W wyniku przebudowy domu Stanisława Gieszkowskiego powstał budynek klasycystyczny w formie, a jego właścicielem był Gustaw Bazes. W wieku XX została przekształcona i nadano jej styl neogotycki. Obecnie jest częścią Collegium Iuridicum.

9

Dom nr 9. W miejscu obecnej klasycystycznej kamienicy, niegdyś, w wieku XIV stały dwa gotyckie domy. Jeden z nich należał do Jana Suchywilka ze Strzelc, a drugi do Jakuba Szyrzyka z Falkowa. Między domami biegła ulica prowadząca do murów miejskich. Po pożarze, z 1455 roku zabudowa została połączona. Budowę ukończono około 1505 roku. Nowy budynek użytkował biskup Jan Konarski, na pamiątkę którego zachował się herb „Hadbank” znajdujący się w sieni. W latach 1787- 1788 przebudowano gmach na modlę klasycystyczną dla kanonika Benedykta Trzebnickiego. Budową kierował architekt Stanisława Augusta Poniatowskiego- Józef Lebrun. Pozostałością jest polichromia w salonie pierwszego piętra przedstawiająca pejzaż morski- unikatowa w Krakowie. Dominantą budynku stał się ryzalit zwieńczony trójkątnym tympanonem. Wejście doń znajduję się w miejscu średniowiecznej drogi. Pod koniec XIX wieku funkcjonowała tutaj drukarnia Anczyca oraz sąd. W latach 1979-01983- Muzeum Stanisława Wyspiańskiego.

Nadmieńmy, że pod numerem 10 niegdyś stał kościół Marii Magdaleny z przylegającą doń kamienicą.

11

Dom nr 11. Początkowo był to niewielki parterowy budynek i dopiero w połowie XV wieku został rozbudowany z inicjatywy Mikołaja Poraja. Powstała obszerna rezydencja, z szeroką sienią na parterze i paradnymi salami na pierwszym piętrze. W XVI wieku nadbudowano drugie piętro, połączono oficyny krużgankami na kształt krużganków wawelskich. W roku 1796 został przejęty przez rząd austriacki. W latach 1830-1836 został przebudowany przez Ignacego Hercoka w stylu klasycystycznym. Wówczas pojawił się z fryz z motywem orła. Pod koniec XIX wieku był własnością prywatną Konstantego Hoszowskiego- historyka i polityka. Zaś w 1910 był siedzibą parafii Wszystkich Świętych.

12

Dom nr 12. Zerwikaptur. Jako jedna z pierwsza zmieniona została rezydencja przy ulicy Kanoniczej, której fasada wprost patrzyła na front kościoła Marii Magdaleny. W XVI wieku biskup Jan Konarski nadał jej formy renesansowe, a w podworcu wprowadził arkadowe krużganki. Nad przebudową kamienicy zwanej Zerwikapturem pracował sam mistrz Berrecci, tworząc renesansowy pałac miejski, wszystko to odbywało się pod nadzorem właściciela, kanonika- Mikołaja Bedlewskiego herbu „zerwikaptur”. Jeszcze w 1664 roku gmach przebudowano, łącząc dwie kamienice i dostawiając okazałe portale z atlantami. W roku 1667, z okien pałacu, król Jan Kazimierz oglądał kondukt pogrzebowy swej małżonki Marii Ludwiki Gonzagi, a dziewięć lat później, w roku 1676, poseł perski Hussein Beck był świadkiem pochowku króla Michała Korybuta i jednoczesnej koronacji Jana III Sobieskiego. W latach 1721- 1723 pałac przebudowano dzięki wynajmującemu tu lokum, architektowi krakowskiemu- Kacprowi Bażance. W tym odnowionym budynku król Stanisław Poniatowski, oglądał operę autorstwa Wacława Sierakowskiego, który był ówczesnym właścicielem domu.  Po rozbiorach w kamienicy urządzono szkolę malarską, zaś po 1846 roku budynek zajęło wojsko. W celu dobudowano kolejną kondygnację, niszcząc znacznie barokowy detal architektoniczny.  Po II wojnie światowej gmach odnowiono; ponownie zamieszczono portale z atlantami, jednak przy jednym pomyłkowo, ustawiono ich odwrotnie.

13

Dom nr 13. Zgodnie z relacją Długosza budynek powstał z początkiem XV wieku z fundacji kanonika Jana z Dziekanowic, jednak spłonął w trakcie pożaru w 1455 roku. Przebudowywany w XVI i XVII wieku. Ciekawostką jest to, iż obok tegoż domu, w roku 1979, odnaleziono metalowe płacidła pochodzące z około X wieku.

14

Dom nr 14. Powstał w połowie XIV wieku i jak większość tutejszych rezydencji przebudowany w połowie XVI stulecia w stylu renesansowym. Niestety nie widać dziś śladów dawnych epok. W roku 1874 przebudował go Teofil Żebrawski nadając mu obecną fasadę oraz portal.

15

Dom nr 15. Dom Kapitulny Szreniawa. Obecny budynek powstał w XVI wieku w wyniku połączenia dwóch średniowiecznych kamienic, z czego jedną fundował w XIV wieku niejaki kanonik Piotr. Scalona budowla powstała przed 1525 roku na polecenie biskupa Jana Konarskiego. Kilka lat później, to jest około 1530 rozbudowano pałac sumptem biskupa poznańskiego Benedykta Izdebskiego. Przez kolejne stulecia dokonywano rozbudowy oficyn łącząc je z gmachem głównym. Na szczególną uwagę zasługuje portal łączący w sobie trzy style. Gotycka pólkolista arkada z laskowaniami ujęta w renesansowy fryz z renesansowymi herbami Wieniawa i Bończa. Obok tych kartuszów herbowych dwa inne barokowe: „Trzy korony” oraz „Śreniawa”. W budynku znajduje się kaplica 9pod opieką Fundacji świętego Włodzimierza), której dekorację ikonograficzną oraz całościowy wystrój wnętrza wykonał Jerze Nowosielski.

16

Dom nr 16. Pod Motylem. Historia tego budynku jest bardzo podobna do innych z ulicy Kanoniczej. W połowie XV wieku dom funduje kanonik Paweł z Brudzewa. W roku 1455 budynek płonie. W XVI wieku gmach zostaje rozbudowany. Z 1554 roku zachował się portal z inskrypcją „łaskawym muzom”., zaś wewnątrz znajdują się gotyckie polichromie ukazujące ojców kościoła. Zachowały się również średniowieczne lochy. Mieszkał tutaj XVI wieczny historyk- Marcin Kromer- późniejszy biskup warmiński. Obecnie przywrócone średniowieczną fasadę budynku, umieszczając w niej relikty średniowiecznych obramowań okiennych. Budynek pełni funkcję hotelową (hotel Copernicus), gdzie mieszkali między innymi książę Karol, czy prezydent George Bush jr.

17

Dom nr 17. Pałac bp Erazma Ciołka. . Erazm Ciołek był już szlachcicem, piastował urząd kanonika katedralnego krakowskiego, oprócz tego otrzymał kanonię w Poznaniu, we Włocławku i Płocku. Jako kanonik otrzymał parcele przy ulicy Kanoniczej. Szybko, dzięki swoim wpływom na dworze rozpoczął budowę nowego pałacu. Zatrudnił przy tym warsztat architekta królewskiego- Franciszka Florentczyka. W ty miejscu należy uświadomić sobie, że był jednym z tych, za nam ową których Aleksander Jagiellończyk zdecydował się na budowę nowego zamku wawelskiego, więc „wypożyczenie” rzemieślników nie była sprawą trudną. Dzięki Włochowi oraz niemieckim i węgierskim murarzom obiekt zyskiwał cechy renesansu oraz późnego gotyku. Biskup płocki, bo nim został mianowany w roku 1504, otrzymał dom pod numerem 15. Dołączył do niego sąsiadującą parcele spod numeru 17. Wkrótce miała powstać curia ampla, czyli wielki dwór. Budowę zakończono pełnym sukcesem w roku 1505. Stanął wówczas najokazalszy i największy pałac przy ulicy Kanoniczej. Biskup nie zamieszkał tutaj sam. Jako, że był wybitnym humanistą i za takiego się uważał, część pałacu udostępnił Florianowi Ungerowi na cele jednej z pierwszych krakowskich drukarni.

Powstała budowla dwukondygnacyjna, z obszerną gotycka sienią, podzieloną na dwie nawy za pomocą pary kolumn, które odkryto dopiero w roku 1977. Do sieni prowadził renesansowy portal, prawdopodobnie dłuta Franciszka Florentczyka. Na fasadzie umieszczono kamienny herb „Sulima”, a obramieniom okien nadano gotycko- renesansowy charakter. Po śmierci Erazma Ciołka, w roku 1522 budynek dostał się pod władzę kolejnego biskupa- Piotra Tomickiego. Wówczas pałac rozbudowywano (z tego okresu pochodzi wystrój tzw. Sali Tomickiego na I piętrze). Za sprawą kardynała Jerzego Radziwiłła przeprowadzono rozbudowę o większym zakresie. Kardynał przeznaczył pałac na swoją rezydencję, wówczas powstała arkadowa loggia na najwyższej kondygnacji fasady zachodniej, wzorowana na wawelskich krużgankach. Niestety zmiana ta nie przetrwała do dnia dzisiejszego. Jednak możemy zobaczyć loggię na parterze południowej oficyny powstałą w drugiej połowie XVII wieku. W pierwszej  połowie XVIII wieku wykonano dekorację freskową reprezentacyjnych sal na I piętrze (tzw. Sala Cnót) a fasadę wsparto pochyłym murem i pokryto malowaną dekoracją w postaci kremowej kratownicy na różowym tle. To kolorystyczne założenie, o rokowym charakterze, zostało przywrócone po roku 1996.

18

Dom nr 18. Pałac Floriana z Mokrska. Według relacji Jana Długosza dom ten został wzniesiony dla Floriana z Mokrska, będącego w latach 1367-01380 biskupem krakowskim. Podobnie jak inne pałace kanoników, tak i ten został strawiony przez pożar w 1455 roku. Około 1540 roku pałac został przebudowany przez kanonika Jana Andrzeja de Valentinis- dyplomata i lekarz nadworny królowej Bony i Zygmunta Starego. W roku 1544 kolejny pożar zniszczył pożar. W związku z tym po raz kolejny został przebudowany. Prace prowadzone przez Jana Michałowicza z Urzędowa przypadały na lata 1560-1563. Wówczas powstała arkadowa loggia na dziedzińcu oraz manierystyczny portal. W czasie II wojny światowej działał tutaj Polski komitet Opiekuńczy. W roku 1993 budynek został poświęcony przez papieża Jana Pawła II. Obecnie mieści sie tu centrum jego imienia „Nie lękajcie się”. Na dziedzińcu można zobaczyć sgrafitową dekorację przedstawiającą świętego Stanisława z Piotrowinem, cykl z trzema cnotami oraz galerię portretów polskich monarchów.

19

Dom nr 19. Dom świętego Stanisława, zwany również domem kapitulnym. Obecnie mieści się tutaj muzeum Archidiecezjalne kardynała Karola Wojtyły. Budynek powstał około 1370 roku i spłonął w słynnym pożarze. Na lata 1539- 1560 przypada renesansowa przebudowa, powstają wówczas arkadowe krużganki wokół dziedzińca. Nazwa domu wzięła się od kaplicy powstałej pod koniec XVI wieku, poświęconej świętemu biskupowi. Wedle XVI wiecznej tradycji tutaj właśnie miał mieszkać Stanisław. Jednak z przyczyn oczywistych jest to jedynie wymysł dawnych historyków. W czasie Konfederacji Barskiej, budynek został zniszczony, między innymi przez zamurowanie krużganków. W latach 178-1790 kanonik Jan Kanty Wodzicki przebudował pałac. Od ulicy widzimy dwupiętrową, siedmioosiową  fasadę, zakończoną balustradą oraz trójkątnym tympanonem nakrywającym lekko wystający środkowy ryzalit. W latach 1953-1958 mieszkał tutaj Karol Wojtyła.

20

Dom nr 20. Tuż przed pożarem, w roku 1443 prosty gotycki budynek zakupił kardynał Zbigniew Oleśnicki. Ofiarował dom kapitule z zastrzeżeniem, że jego mieszkańcy będą odprawiali mszę za ofiarodawcę. Przypuszczalnie ten pierwotny został wzniesiony około 1400 roku jako własność rycerska. W XVIII wieku dokonano gruntownej przebudowy. Powstała wówczas, pełna pilastrów elewacja, przetrwała do dziś.

21

Dom nr 21. Dom dziekański. Został wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku przez kanonika Jana z Brzeska. Wygląd podobny do dzisiejszego zyskał w wyniku przebudowy przypadającej na lata 1582- 1592 dla kanonika Stanisława Skarszewskiego. Najprawdopodobniej architektem był królewski murator- Santi Gucci Fiorentino. Powstała reprezentacyjna rezydencja z arkadowymi krużgankami i wykuszem od strony dziedzińca. Portal pochodzi z warsztatu Santi Gucciego. Arkadę wejściową ujmują jońskie kolumny opięte rustykowanymi pasami w formie klamer. Na fryzie portalu umieszczono sentencję z „Eneidy” Wergiliusza: „Trzymajcie się z dala niewtajemniczeni”. Dziedziniec dekorowany jest herbami biskupów krakowskich. Zobaczyć też tam możemy XVIII wieczną figurę świętego Stanisława. Od roku 1958 mieszkał tutaj sufragan krakowski- Karol Wojtyła.

22

Dom nr 22. Powstał w pierwszej połowie XV stulecia na polecenia kasztelana krakowskiego Mikołaja z Michałowa. Pod koniec XVIII wieku dokonano gruntownej przebudowy, której pozostałością są, zachowane, polichromowane stropy.

23

Dom nr 23. Lisia Jama. Dom Konsystorski. Dom został wzniesiony w pierwszej połowie XV wieku. W roku 1451 zakupił go Jan Długosz z przeznaczeniem dla Piotra Trzewińskiego, z przeznaczeniem na archiwum konsystorskie. W drugiej połowie XVI wieku budynek został przebudowany, z tego okresu pochodzą obramienia okien. Został poszerzony o obecną sień zamkniętą ostrołukowym portalem. W roku 1817 na fasadzie zamieszczono obraz z wizerunkiem świętego Iwona Helory, patrona pracujących.

24

Dam nr 24. Pałac Górków. W XVI wieku wybudowano pałac z połączenia dwóch gotyckich domów pochodzących z XV wieku. Wokół nich powstał arkadowy dziedziniec, zachowany do dziś. Dom należał do rodziny Kurozwęckich, od których zakupił go prymas Andrzej Krzycki. W swoim testamencie zapisał go jako rezydencję krakowska dla prymasów polskich. Jednak po śmierci duchownego, rodzina testament obaliła i pałac został sprzedany Andrzejowi Górce. Było to w roku 1597. Ostatecznie Pałac Prymasowski powstał później od strony ulicy Grodzkiej. Gmach został przebudowany w XVIII wieku. Z tego okresu pochodzi barokowy portal i zamieszczone na nim herby: „Trzy Korony” oraz „Abdank”. W początku XX wieku, od strony ulicy Podzamcze urządzona areszt pod telegrafem. W 1907 roku osadzano w nim za włóczęgostwo Jarosława Haszka. Literat przebywał tam 7 dni, i jak się mów, jego współwięzień stał się pierwowzorem wojaka Szwejka. | Polecam: tomczyk.zabudowabusow.pl.

25

Dom nr 25. Dom Jana Długosza. Z końcem XIV wieku, dzisiejszą ulicą Podzamcze płynęła odnoga Rudawy dostarczająca wodę do łaźni królewskiej, stojącej na krańcu ulicy Kanoniczej. W 1390 roku Jagiełło podarował budynek łaźni Krystynowi z Ostrowa, który w 1413 zamienił łaźnie na dom z kapituła. Kanonicy w zamian za darowiznę ofiarowali dziesięcinę ze wsi Kamień i Sławkowice. W 1450 roku dom zakupuje Jan Długosz i mieszka tam aż do końca swych dni, wraz ze swoim bratem- Janem. W drugiej połowie XVI wieku budynek przeszedł renesansową modernizację. To w wyniku jej powstał portal z łacińską inskrypcją: „Nie masz nic lepszego człowieku nad dobrą myśl”. W domu mieszka, wówczas, lekarz i historyk Maciej Miechowita. W drugiej połowie wzniesiono galerię i dach masardowy. Na południowej fasadzie domu znajduje się obraz Matki boskiej. Wizerunek nosi ślady kul. Przypuszczalnie kule trafiły w Madonnę w czasie potopu szwedzkiego (1655-1657) lub w trakcie konfederacji barskiej (1768). Nieco niżej znajduję się tablica w wykutym wierszem Stanisława Wyspiańskiego, upamiętniająca miejsce pracy jego ojca- Franciszka, krakowskiego rzeźbiarza. Na tej samej fasadzie znajduje się też tablica fundacyjna budynku psałterzystów, jaki znajdował się na wzgórzu wawelskim, a który fundował Jan Długosz. Dom ten został poświęcony w roku 1991 przez papieża Jana Pawła II.

I na tym kończymy spacer po jednej z najbardziej urokliwych uliczek Krakowa. Przed nami wznosi się już majestatyczny Wawel.